ampicillin ผิวคล้ำ

[a_plus]

คนไข้หญิงอายุ 32 ปี ปัจจุบัน ทาน ampicillin 500 mg 2x2 ac นานประมาณ 2 ปี เพื่อรักษาสิว panoxyl 5% ก่อนล้างหน้าตอนเย็น 1 ชม. retin-A 0.1% ก่อนนอน สลับกลับเซรั่มและครีมของโรจูคิส ทาก่อนนอนและตอนเช้า
ก่อนหน้านี้
ทาน dian ร่วมกับ doxycyclin 1x1 pc ติดต่อกันประมาณ 4-5 ปี (ช่วง ปีที่ 3-4 เริ่มสังเกตุเห็นว่าผิวเริ่มคล้ำขึ้น จึงหยุด dian)
ต่อมาเริ่มดื้อ doxy แพทย์เปลี่ยนให้ทาน ampicillin 500 2x2 ร่วมกับ erythromycin 1x2 pc อยู่ระยะหนึ่ง จากนั้นแพทย์สั่งหยุด erythro ทานแต่ ampicillin 500 mg 2x2 ac
ไม่มีโรคประจำตัว ไม่ได้รับประทานยาอื่นใดอีก คนไข้สังเกตุว่าผิวคล้ำขึ้น อย่างเห็นได้ชัด (คือคนรอบข้างทักเธอทุกคนว่าผิวคล้ำมาก) ทากันแดด sunique spf 50 เป็นประจำ ทำงานในร่ม พยายามเลี่ยงแดดแล้ว เธอเองเป็นคนผิวขาวอมเหลืองแบบคนจีน เธอสงสัยว่าเป็นจากยา(ampicillin)ที่ทานอยู่หรือไม่ และกังวลว่าสาเหตุอาจมาจากเธอป่วยเป็นโรคอะไรที่เริ่มแสดงอาการ
จากการสังเกตุพบว่าผิวบริเวณที่โดนแสงแดดจะคล้ำมากโดยเฉพาะใบหน้า (ดูแล้วไม่ใช่ดำจากฝ้าหรือกระ สีผิวที่หน้า ดูคล้ำกว่าที่คออีก) ส่วนในร่มผ้าเธอบอกดูคล้ำขึ้นเล็กน้อย แต่เธอเองก็ยืนยันว่าไม่มีอาการเจ็บ ปวด บวม โต น้ำหนักขึ้น-ลง หรือความผิดปกติใดๆในร่างกาย ส่วนตัวคิดว่าอาจมาจาก retin-A เธอก็เถียงว่าไม่ใช่ เพราะเธอเริ่มใช้ได้ 1.5-2 ปี แต่ผิวเริ่มคล้ำมาก่อนหน้านั้นแล้ว ใครพอทราบข้อมูลเรื่องนี้บ้าง ว่าสาเหตุน่าจะมาจากเรื่องใดคะ เธอยืนยันว่าแสงแดดไม่น่าทำให้คล้ำผิดหูผิดตาขนาดนี้ เหมือนเธอจะปักใจเชื่อว่าเกิดจากยาที่รับประทานอยู่ลองหาข้อมูลดูคร่าวๆ ก้ไม่พบว่า ampi มีผลต่อสีผิว (doxzy มีผลแต่ก็หยุดทานมานานแล้ว)พอจะมีใครทราบไหมคะว่าจริงๆแล้ว ยาดังกล่าวมีผลไหม หรือโรคอะไรที่มีผลต่อสีผิวของเธอ

[white-blue]

เข้ามาร่วมวิเคราะห์นะครับ

melanocyte cell ที่อยู่ในชั้น statum basale สร้าง pigment granule ไปกองกองรวมกันตรงชั้น stratum granulosum จนเกิดเป็นสีผิว
ดังนั้นอาจมีความผิดปกติที่ cell melanocyte หรือ การสร้าง pigment ที่มากเกินไป
ถ้า จขกท บอกว่าหาข้อมูลแล้วไม่มียาตัวใหนมี SE แบบนี้ ก็แนะนำว่าลองไปปรึกษาหมอ skin ดูครับ

ลองเขียนประวัติที่เคยซัก+ยาที่คนไข้เคยได้ให้เค้าติดตัวไป จะได้ง่ายเวลาแพทย์ดูประวัติประกอบการวินิจฉัย

[Aom052]

พบว่ายาที่คนไข้ได้รับ มีอยู่ 3 ชนิดที่ทำให้ผิวหนังไวต่อแสงมากขึ้ัน คือ Doxycycline, Penoxyl และ Retin-A ถึงแม้ว่าผู้ป่วยจะหยุดใช้ Doxycycline มา 4-5 ปีแล้ว แต่ผู้ป่วยก็ยังใช้ยาอีก 2 ตัวอยู่ ผลข้างเคียงของยาต่อผิวหนังจึงยังเกิดขึ้นอยู่ ซึ่งในระยะแรก(ก่อนใช้ Panoxyl,Retin-A)สีผิวที่คล้ำขึ้น น่าจะเกิดจาก Doxycycline และเมื่อเริ่มใช้ Retin-A,Panoxyl ยาทั้ง 2 จะทำให้สีผิวคล้ำมากขึ้น ผิวจึงยังคล้ำอยู่ ถึงแม้จะหยุดยา Doxycycline แล้ว ก็ต้องใช้ระยะเวลาในการกลับคืนมาของสีผิว และการใช้ยาปฏิชีวนะเป็นระยะเวลานานๆ ประกอบกับผู้ป่วยมีอายุมากขึ้น จะเป็นปัจจัยให้การคืนกลับมาของสีผิวให้เหมือนเดิมลดลง นอกจากนี้ ยาดังกล่าวยังส่งผลต่อผิวหนังในเรื่องอื่นด้วย ไม่ใช่แค่เรื่องผิวคล้ำอย่างเดียว เช่น ลมพิษ ผื่น เป็นต้น เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ป่วยต้องการให้สีผิวกลับมาเหมือนเดิม ควรปรึกษาแพทย์ผิวหนัง


เอกสารอ้างอิง
1. Drug Information Handbook 2011 20th edition,American Pharmacist Association.Lexicomp : America p.565
2. Micromedex
3. Medlineplus http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/drug ... 82063.html

นศภ.นำพล ตันธนาสุวัฒน์